Marchew – warzywo młodości

Marchew – cała prawda

Daucus carota – tak brzmi łacińska nazwa korzeniowego warzywa, dość powszechnego na naszych stołach. Marchew znali już starożytni Grecy i Rzymianie. Przepadał za nią król Karol Wielki. Aż trudno uwierzyć, że w swej pierwotnej, dzikiej postaci była koloru białego. Dziś marchewkowe pola uprawia się w pełnej gamie kolorów – od bieli przez żółcie, czerwienie, po ciemny fiolet. Pomarańczowa wersję wyhodowali w XV-XVII w. Holendrzy, a nadający jej barwę karoten wyizolowano z marchwi niespełna półtora wieku temu. W klasyfikacji urzędowej Unii Europejskiej uznawana jest za warzywo wszędzie- poza Portugalią. Tam za przyczyną wielkiej popularności narodowego specjału – czyli dżemu marchwiowego, zalicza się ja do owoców.

Witaminy

Korzeń marchwi poza karotenoidami (czyli prowitaminą A), alfa, beta, gamma, zawiera dodatkowo 4-10 proc. Cukrów (m.in. glukozę i sacharozę), białko, olejek lotny, witaminy B1, B2, B6 i C, E, H, K, PP a także minerały takie jak: wapń, żelazo, miedź, fosfor i pektyny. Jest niskokaloryczna – 100 g marchwi to około 33-36 kcal.

Prawdziwy zabójca…

Marchew zapobiega degradacji i starzeniu się organizmu. Jest pełna antyutleniaczy zwalczających wolne rodniki odpowiedzialne za niszczenie białek i szkodliwe ingerencje w strukturę komórek,. Najważniejsze procesy odnawiania zachodzą w błonie śluzowej jelit, gdzie roślinny beta-karoten przetwarza się w niezbędny dla człowieka retinol (inną formę witaminy A). Nie ma możliwości przedawkowania witaminy A w marchewkowym beta karotenie. Organizm przekształca tylko taką jego ilość, jaka jest mu w danym momencie potrzebna Według Waltera Willett`a profesora w katedrze Epidemiologii i Żywienia Uniwersytetu Harvarda, jedna marchewka dziennie obniża poziom złego cholesterolu tak, że zmniejsza ryzyko zawału o 30 procent, a udaru mózgu o 70 procent. Pozwala także utrzymać w ryzach rosnące ciśnienie i przeciwdziała cukrzycy. Beta- karoten przyswajany z tej samej marchewki obniża przynajmniej o połowę podatność na nowotwory. Szczególnie układu trawiennego, oddechowego i krwionośnego. Blokuje związki silnie rakotwórcze, pochodzącego z dymu tytoniowego i ze spalin samochodowych – benzopirenu. Chroni nas układ odpornościowy, działa przeciwbakteryjnie, reguluje pracę przewodu pokarmowego, posiada też właściwości rozkurczowe oraz chroni przed robakami.
Marchewka jest niezbędna przy profilaktyce kurzej ślepoty również powodowanej przez wolne rodniki. Pierwszym niepokojącym objawem tej groźnej choroby jest dłuższy niż 7 sekund czas, który upływa od zgaszenia światła do widzenia w ciemności. Świadczy o
niedoborze witaminy A. Marchew zalecana jest także osobom pracującym przy komputerze.

Medycyna ludowa uznawała ją za afrodyzjak i to wcale nie z powodu jej fallicznego kształtu. Tajemnica, jak się okazało, tkwi w witaminach E i C, selenie oraz retinolu, który ma korzystny wpływ na wytwarzanie plemników i regulację menstruacji.
Marchew jest obecna w różnych kosmetykach – olejkach, emulsjach i kremach przeznaczonych głównie dla suchej, łuszczącej się i dojrzałej skóry, oraz kosmetykach dosłonecznych. Stosowany w ich produkcji olej z marchewki posiada właściwości napinające,
kojące i przyspieszające podział komórek i zapobiega pogłębianiu się zmarszczek. Tonizuje i chroni naszą skórę przed promieniowaniem UV. Dbający o urodę i sylwetkę zawdzięczają jej jędrne ciało i delikatnie brzoskwiniową karnację skóry.
Niestety, marchew jak wszystkie warzywa korzeniowe łatwo chłonie toksyny z powietrza czy gleby. Najlepiej kupować marchew lub soki z upraw ekologicznych. Każdy produkt, określony jako ekologiczny, powinien posiadać certyfikat wydawany na jeden rok zgodnie z normami UE i posiadać etykietę z adresem producenta i numerem certyfikatu. Pamiętajmy, że górna część marchewki zawsze obcinamy, zwłaszcza gdy jest zielona – pod wpływem światła słonecznego, mogła się tam wytworzyć substancja toksyczna – solanina.

Jedzenie marchwi kilogramami czy picie litrami soków marchwiowych, może przebarwić skórę, a nawet doprowadzić do tak zwanej żółtaczki marchwiowej – nieszkodliwej, ale nieestetycznej. Najwięcej składników odżywczych znajduje się tuz pod skórą marchwi. Dlatego najlepiej marchwi nie obierać, tylko starannie wyszorować szczoteczką pod bieżącą wodą. Jeśli jednak zdecydujemy się ja obrać, to jak najcieniej i wyłącznie nożem ze stali nierdzewnej, by nie zniszczyć witamin. Po obraniu powinno się przepłukać marchew wodą, by zmyć takie zanieczyszczenia, jak resztki ziemi, jaja pasożytów, grzybów czy środków ochrony roślin.
Prze pokrojeniem czy starciem dobrze ją polać wrzątkiem. Jeśli gotować, to najlepiej na parze, ponieważ gotowanie w wodzie zabija część witamin, a minerały przechodzą do wody, którą najczęściej wylewamy. Marchewkę możemy także dusić i używać do kuszenia, solanek i jako dodatku do sałatek i przetworów, a nawet ciast. Istnieje na to mnóstwo przepisów. Najzdrowsze są surówki i soki ze świeżej marchwi z dodatkiem kilku kropel cytryny (by nie czerniała), w następnej kolejności jednodniowe soki pozbawione
konserwantów, a w ostatniej pasteryzowane.

Na postawie: „Samo zdrowie” – Barbara Czajkowska

Marchew w leczeniu

Korzenie marchwi, dzięki bogactwu witamin, mogą być z dobrym skutkiem stosowane w leczeniu niedoborów tych witamin, a przede wszystkim niedoborów witaminy A, gdyż zawierają prowitaminę A, która w wątrobie człowieka ulega przekształceniu do postaci biologicznie aktywnej. Włączenie marchwi do diety likwiduje objawy niedoboru witaminy A, z których najczęściej występuje niedowidzenie zmierzchowe – zła, opóźniona adaptacja do ciemności, ?gęsia skórka” – czyli nadmiernie szorstka skóra na kolanach, łokciach, ramionach i podudziach. U kobiet z niedoborem witaminy A występują zaburzenia miesiączkowania i płodności, a u dzieci zahamowanie wzrostu. Witamina A ma działanie ochronne, zapobiega bowiem występowaniu nowotworów układu oddechowego, zwłaszcza u ludzi narażonych na czynniki rakotwórcze – właściwość ta została potwierdzona doświadczalnie na zwierzętach.
Witamina A odpowiada za stan nabłonka dróg oddechowych, wytwarzanie śluzu i oczyszczanie się oskrzeli.
Medycyna ludowa polecała sok z marchwi z miodem lub tartą gotowaną marchew na mleku jako lek na przeziębienie.
Aby w prosty sposób rozpoznać niedobory witaminy A, trzeba w pomieszczeniu, w którym zgasiliśmy światło, mierzyć czas, jaki upłynie do momentu, aż zaczniemy widzieć w ciemności. Jeśli czas ten przekracza 7-8 sekund wskazuje na niedobory witaminy A,  jeśli ponad 10 sekund, oznacza że niedobory są znaczne i wówczas należy zwrócić się do lekarza. Marchew jest dobrym lekiem przy cukrzycy, zwłaszcza w postaciach wczesnych i u ludzi młodych.
Sok z marchwi ze względu na dużą zawartość soli potasu i innych minerałów może uzupełniać braki tych związków, co jest szczególnie ważne u ludzi długo leczonych lekami moczopędnymi i ludzi cierpiących na bolesne skurcze łydek. Sok ten może również być używany do płukania ust i gardła przy zapaleniach lub służyć do okładów na rany, ropnie.

Medycyna ludowa uważa, że sok z marchwi może wzmacniać popęd płciowy. Ponadto związki siarki zawarte w korzeniu marchwi pobudzają wzrost bakterii regulujących florę układu pokarmowego. Marchew jest dobrym lekiem przy zaparciach, a marchwianka stosowana jest na biegunki u dzieci. Korzeń marchwi może być wykorzystany w leczeniu zapaleń jelit. Marchew ma także właściwości przeciwrobaczne i może być pomocna w walce z glistami i owsikami. Szczególnie korzystnie marchew działa na przewód pokarmowy ludzi w wieku podeszłym, poprawia pracę jelit i znosi zaparcia. Dzięki zawartości pektyn i innych związków ma także działanie przeciwmiażdżycowe, obniża poziom cholesterolu i tłuszczów we krwi, celuloza zawarta w korzeniu marchwi sprzyja wydalaniu cholesterolu z organizmu.
Flawonoidy zawarte w marchwi działają przeciwskurczowo na naczynia, w tym także na naczynia wieńcowe, może więc marchew być wykorzystana w leczeniu choroby wieńcowej i stwardnienia tętnic. Marchew może także być używana na maseczki kosmetyczne.

Składniki bioaktywne i odżywcze

Wartość energetyczna 100 g marchwi wynosi ok. 33-35 kcal. Zawiera blisko 90% wody, a ze składników odżywczych: około 7% węglowodanów, 1% białek, 0,2% tłuszczów i około 1% celulozy.
Składniki mineralne stanowią przeciętnie około 1%, z czego 28 mg potasu, 45 mg sodu, 35 mg wapnia, 31 mg fosforu, 24 mg siarki, 21 mg magnezu, 0,7 mg żelaza, 0,3 mg manganu, 0,05 mg miedzi, 0,1 mg cynku, 0,002 kobaltu. Z witamin marchew najwięcej zawiera karotenu, czyli prowitaminy A. Oprócz niej zawiera również witaminy B1 i B2 (0,06 mg), B6, C (6-10 mg), E, H, K, PP (0,05 mg).
Odmiany ciemnopomarańczowe zawierają około 8,1 mg karotenu, a marchew żółtawa – pięć razy mniej. Zawiera także, kwas foliowy, inozytol, kwas jabłkowy flawonoidy, związki siarkowe, kumaryny, związki o działaniu insulinopodobnym, alkaloidy oraz pektyny.

Zastosowanie w medycynie

Korzeń ma właściwości przeciwpasożytnicze, przeciwcukrzycowe, rozkurczowe, obniża poziom cholesterolu we krwi, reguluje trawienie. Jest źródłem witamin i soli mineralnych. Zwiększa odporność i elastyczność skóry oraz błon śluzowych. Owoc działa moczopędnie, wiatropędnie, rozkurczowo na naczynia wieńcowe serca.
Korzeń marchwi stosuje się w zaburzeniach trawiennych u niemowląt i dzieci, w niedożywieniu, niedokrwistości, stanach zapalnych skóry, zaburzeniach przemiany materii, stanach zapalnych dróg moczowych, przeciwko owsikom i glistom, w początkach cukrzycy i miażdżycy. Wyciągi z owoców marchwi zaleca się pomocniczo w chorobie wieńcowej.

Zastosowanie w kosmetyce

Na szczególną uwagę zasługuje wysoka zawartość karotenu, korzystnie wpływającego na nasz wzrok, wzmacniającego odporność naszego organizmu i korzystnie wpływającego na stan i koloryt naszej skóry, co ma duże znaczenie zwłaszcza latem, gdy się opalamy. Olejek otrzymany z nasion używany jest w przemyśle perfumeryjnym. Wyciągi z marchwi są składnikiem kremów, płynów do pielęgnacji twarzy oraz kremów ochronnych do opalania.

naturivitality.pl

ochoroboa.pl

doz.pl